İSTANBUL DÜNYA MİRASI ALANLARI – UNESCO (1985)
İstanbul, Dünya Mirası Listesi’ne “İstanbul’un Tarihi Alanları” adıyla 1985 yılında kaydolmuştur.
1. Sultanahmet Arkeolojik Park
Sultanahmet Dünya Mirası Alanı, Tarihi Yarımada’nın doğusunda Sarayburnu Tepesi üzerinde bulunan Topkapı Sarayı’nın yer aldığı Sur-i Sultani Bölgesi ile Sultanahmet Bölgesi olmak üzere kendi içinde iki farklı alandan oluşmaktadır. Doğu sınırını Marmara sahil surları oluşturmaktadır. Bu duvarlar Roma Çağı’ndan Osmanlı Dönemi’nin sonuna kadar onarımlarla yaşatılmıştır. Alanın batı sınırı kuzeyde Sur-u Sultani ile başlayıp güneye doğru Küçük Ayasofya’yı da içine alacak şekilde Marmara surlarına ulaşmaktadır.
Birinci derece arkeolojik sit alanı olan Topkapı Sarayı ve Gülhane Parkı ile kentsel arkeolojik sit alanı Sultanahmet, Cankurtaran semtlerinden oluşan Sultanahmet Arkeolojik Parkı Dünya Miras Alanı, tarih boyunca iki büyük imparatorluğun merkezi olmuştur.
Bugün üzerindeki anıtsal eserler, yer altı ve yer üstündeki kalıntılar açısından Tarihi Yarımada, ulusal ve uluslararası ölçekte üstün kültürel ve tarihi değeri olan bir alandır.
2.Süleymaniye Camii ve Çevresi Koruma Alanı
Süleymaniye Dünya Miras Alanı, Haliç’e hâkim bir tepe üzerinde kent siluetinde belirleyici bir nokta oluşturan Süleymaniye Külliyesi ile Şehzade Mehmet Külliyesi çevresinde yer alan Süleymaniye, Vefa, Vezneciler semtlerini kapsamaktadır.
İstanbul’un ayakta kalabilmiş en eski anıtlarından olan bugün Bozdoğan Kemeri olarak bilinen yapının mühim bir kısmı alan içerisindedir.
Bu alanda yer alan cami, türbe ve çeşmeler geleneksel mahalle hayatının devamı olarak varlıklarını sürdürmektedirler.
3.Zeyrek Camii (Pantokrator Kilisesi) ve Çevresi Koruma Alanı
Zeyrek Dünya Miras Alanı, Haliç’e hâkim bir yamaç üzerinde, Atatürk Bulvarı’nın batısında yer almakta olup Molla Zeyrek Camii (Pantokrator Manastırı Kiliseleri) ve çevresindeki sokakları içermektedir. Bölgenin merkezini oluşturan cami, 12. yüzyılda İmparator İoannes Komnenos ve eşi Eirene tarafından büyük bir manastırın merkezi olarak inşa edilmiştir.
Alanda özellikle buraya ismini veren Zeyrek Camii (Pantokrator Manastırı) önem taşımaktadır. Ancak aralarında Barbaros Hayrettin Paşa Hamamı, Haydar Paşa Medresesi, Zembilli Ali Efendi Sıbyan Mektebi ve Mezarı gibi, alanın geneline yayılan pek çok tarihi eser bulunmaktadır.
4.İstanbul Kara Surları Dünya Miras Alanı
Karasurları Dünya Miras Alanı, kentin kurulduğu yarımadayı batıda (kara yönünde) sınırlayan ve güneyde Marmara Denizi’nden başlayıp kuzeyde Haliç’e kadar uzanan surları ve yakın çevresini içermektedir.
Günümüzde Avrupa’da ayakta kalan en uzun ve en eski savunma sistemi olan Kara Surları, tarihi ve mimari açıdan önemli bir yere sahiptir. Yaklaşık 7 km boyunca uzanan Kara Surları, İstanbul surlarının günümüze kadar devamlılığını en fazla korumuş olan bölümünü oluşturmaktadır. Surların üzerinde Yedikule Kapısı, Belgrad Kapısı, Silivri Kapı, Mevlana Kapı bulunmaktadır.
Topkapı, Sulukule Kapı, Edirnekapı ve Eğrikapı günümüzde kullanılmaya devam edilmektedir. Tarihi eserlerden biri olan Yedikule Zindanları da bu surlar üzerindedir.