St Antuan Kilisesi
Bulgar Mirasının Sembolü İstanbul'da
İstanbul'un Balat semtinin kalbinde, tarihin ve adanmışlığın ışıltılı bir mücevheri dimdik ayakta durmakta, teselli ve ilham arayışıyla gelen herkesi ağırlamaktadır. Mimari bir harikanın ve ruhani bir önemin başyapıtı olan Bulgar Aziz Stephen Kilisesi, 1898 yılında tamamlandığından beri bu kadim şehri süslemektedir. Bu kutsal yapı, Türkiye'deki Bulgar toplumunun sarsılmaz bağlılığının bir kanıtı olarak bir inanç feneri işlevi görmektedir. Neo-gotik ve neo-barok kucağında yer alan kilise, ihtişamlı bir aura ve derin bir tarih duygusu yaymaktadır. Yine de onu diğerlerinden ayıran sadece mimari benzersizliği değildir; Bulgar Aziz Stephen Kilisesi, tamamen demirden inşa edildiği için dünyada tekil bir varlıktır ve ona ""Demir Kilise"" lakabını kazandırmıştır. Karmaşık detaylarla bezenmiş bu görkemli yapı, gören herkesi büyülemektedir. İçeri girdiğinizde, bir sanat şaheseri olan ikonostasis, her biri bir renk ve inanç mozaiği olan ve Hıristiyanlığın zamansız öykülerini anlatan canlı freskleriyle sizi karşılar. Dış cephedeki karmaşık geometrik desenler, rozet motifleri ve titizlikle işlenmiş kabartma detaylar, tefekküre ve hayranlığa davet eder. Ancak, Bulgar Sveti Stefan Kilisesi'nin öyküsü bir mimari başarı öyküsünden çok daha fazlasıdır; dini özerklik özlemi çeken bir halkın yılmaz ruhunun bir kanıtıdır. 1849 yılında, Bulgar toplumunun önde gelen isimlerinden ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde parlamenter olan Stefan Vogoridis, bir kilise inşa etmek için Babıali'den izin aldı. Vogoridis, 1850 yılında Bulgar Eksarhlığı'nın temelini atmak için kendi evini tahsis etti ve burada Sveti Stefan olarak vaftiz edilen ahşap bir kilise inşa edildi. On yıl sonra Bulgarlar önemli bir açıklama yaptı: Konstantinopolis Ekümenik Patriğini artık ruhani liderleri olarak tanımayacaklardı. Bu hareket 1872'de aforoz edilmelerine yol açarak bağımsızlık arayışlarını daha da sağlamlaştırdı. Bu tarihi olaylar karşısında Osmanlı İmparatorluğu, Bulgarlara ahşap kilisenin yerine daha görkemli bir kilise inşa etmeleri için izin verdi. Bir yarışma düzenlenir ve yetenekli Ermeni mimar Hovsep Aznavur yarışmayı kazanır. Avusturyalı Rudolf Waagner şirketine, sadece 1,5 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanan bu mimari harikayı inşa etme görevi verildi. Kilisenin tüm dış cephesi, yan duvarları, pencere çerçeveleri, merdivenleri, kabartmaları ve hatta görkemli çan kulesi demirden işlenmiş ve bu da kalıcı lakabının Demir Kilise olmasına yol açmıştır. Bu gerçek bir mühendislik harikası ve insan azminin bir kanıtıdır. 1898 yılında Sveti Stefan Kilisesi'nin kapıları inananlara açılarak onlara ruhani arayışları için bir sığınak sağlandı. Patrikhane 1945 yılında kiliseyi tanıyarak kutsal ve tarihi bir dönüm noktası olarak önemini daha da pekiştirdi.