Çiçek Pasajı
Beyoğlu’nun Tarihi ve Kültürel İkonu
Verdis'in ""Il Trovatore"" operası da Paris'ten önce bu tiyatroda sahnelenmesiyle ünlüdür. İtalyan operalarına ev sahipliği yapan Naum Tiyatrosu, İstanbul'un ve Avrupa'nın önde gelen kültür merkezlerinden biri haline geldi. Ancak 1870 yılındaki Büyük Beyoğlu Yangını, Naum Tiyatrosu'nu da yerle bir etti. Yangından sonra yeniden inşa edilen binalar arasında yer alan tiyatronun arsası, ""Galata Bankerleri"" olarak bilinen Hristaki Zografos Efendi tarafından satın alındı. Efendi, bu arsa üzerine İtalyan mimar Cleanthy Zanno tarafından tasarlanan, içinde çarşı ve apartman bulunan modern bir bina inşa ettirdi. 1876'da tamamlanan bu yeni binanın altında Paris tarzında düzenlenmiş 24 dükkân, üstünde ise 18 lüks daire bulunuyordu. Dükkanların bulunduğu pasaja ""Hristaki Pasajı"", binaya ise ""Cite de Pera"" adı verilmiştir. Pasajda yer alan işyerleri arasında Acemyan’ın tütüncü dükkânı, Maison Parret ve Vallaury’nin pastanesi, Japon mağazası, Natürel çiçekçi, Pandelis çiçekçi dükkânı, Schumacher’in fırını, Papadopulos ciltçisi, Keserciyan’ın terzi dükkânı, Yorgo’nun meyhanesi ve Sideris kürk mağazası yer almaktaydı. 1908 yılında bina Sadrazam Sait Paşa'nın mülkiyetine geçti ve pasajın adı ""Sait Paşa Pasajı"" olarak değiştirildi. Pasajdaki küçük dükkânlara, 1940 Mütarekesi yıllarında çiçekçiler yerleşmeye başladı. Ekim Devrimi'nden kaçan Beyaz Rus kadınları, baronlar ve düşesler de burada çiçek satanlar arasındaydı. Bu dönemde Cite de Pera, çiçek mezatı olarak kullanılmaya başlandı ve Beyoğlu'ndaki çiçekçiler pasajda toplandı. Bu durum, pasajın adının ""Çiçekçiler Pasajı"" olarak değiştirilmesine sebep oldu. 1940'lardan itibaren pasajda bira ve meyhanelerin açılması sebebiyle ile apartman sakinleri ve çiçekçiler başka yerlere taşındı ve pasajın adında sadece ""çiçek"" kelimesi kaldı. Pasajda ilk meyhaneyi, Yorgo Efendi açmıştı. İlerleyen yıllarda Çiçek Pasajı Güzelleştirme ve Koruma Derneği'nin çabalarıyla pasaj aslına uygun olarak restore edilmiştir. 1988'deki restorasyonun ardından meyhane olarak yeniden hizmete açılan tarihi yapının son bakım ve yenileme çalışmaları, 2005 yılında Mey İçki A.Ş.'nin desteğiyle gerçekleştirildi. Çatı ve diğer tüm görsel unsurlar restore edilerek aydınlık, ferah ve keyifli bir ortam yaratıldı. Pasajın duvarları eski işletme sahiplerinin tabloları ile süslendi. Pasajın müdavimlerinden ünlü gurme, mimar ve yazar Aydın Boysan'ın bir tablosu ile akordeon sanatçısı Madam Anahit'in bir tablosu pasajda yer almaktadır. Etkileyici cephe mimarisiyle Çiçek Pasajı (Hristaki Passage - Cite de Pera) Beyoğlu'nun en süslü binası olma özelliğini sürdürüyor.