Sadberk Hanım Müzesi
Sadberk Hanım Müzesi, İstanbul'un Sarıyer ilçesindeki Büyükdere semtinde yer almakta olup, Türkiye'nin en önde gelen özel müzelerindendir.
1974 yılında, Koç Holding'in kurucusu Vehbi Koç'un eşi ve koleksiyoneri Sadberk Koç'un kişisel koleksiyonunu sergilemek amacıyla Vehbi Koç Vakfı tarafından kurulmuştur. Müze, 14 Ekim 1980 tarihinde halka açılmıştır ve Bosphorus kıyısındaki 19. yüzyıldan kalma, güzel bir şekilde restore edilmiş ahşap bir yalı olan Azeryan Yalısı'nda bulunmaktadır.
Sadberk Hanım Müzesi, Türkiye'nin ilk özel müzesi olma özelliğine sahiptir. Kuruluşu, Sadberk Koç'un kişisel koleksiyonunun önemli bir katkısı ile mümkün olmuştur. Bu koleksiyon, ağırlıklı olarak geleneksel el sanatlarından oluşan 3.500'den fazla etnografik parçadan oluşmaktadır. Zaman içinde, müzenin koleksiyonu satın almalar ve bağışlar yoluyla önemli ölçüde genişlemiş ve bugün yaklaşık 20.000 eseri barındırmaktadır. Bu eserler, Anadolu'nun eski uygarlıklarından arkeolojik buluntular, İslam eserleri, Osmanlı dönemi kostümleri ve 15. ile 17. yüzyıl arasında üretilen İznik çini ve seramiklerini içermektedir.
Müze, iki ana bölümde düzenlenmiştir:
Arkeolojik Koleksiyon: Bu koleksiyon, MÖ 6. binyıldan Bizans dönemi sonlarına kadar olan dönemde Anadolu'da gelişmiş uygarlıklara ait eserleri içermektedir. Koleksiyonda takılar, heykeller, tabletler, sikkeler ve bölgenin zengin tarihini aydınlatan diğer nesneler bulunmaktadır.
Etnografik ve İslam Eserleri: Müze, özellikle Osmanlı dönemi tekstil ürünleri, kıyafetler ve nakışlarıyla ünlüdür. 15. ile 17. yüzyıla ait İznik çinileri özellikle önemlidir. Aynı dönemde üretilen kadın kıyafetleri, aksesuarlar ve dekoratif eşyalar da bu koleksiyonda yer almaktadır. İslam koleksiyonu, hat, el yazmaları ve halılar gibi ince işçilikle yapılmış eserleri de içermektedir.
Müzenin etnografik koleksiyonu, Osmanlı İmparatorluğu'nun geleneksel yaşamını ve kültürünü yansıtarak, 16. ile 18. yüzyıla ait kıyafetler, tekstiller ve dekoratif eşyalar sunmaktadır. Özellikle kadın kostümleri, takılar, ayakkabılar, çantalar, şapkalar ve yelpazeler gibi aksesuarlar koleksiyonun önemli parçalarını oluşturmaktadır.
1983 yılında, ünlü koleksiyoncu Hüseyin Kocabaş'ın koleksiyonunun satın alınmasıyla müze, sikke ve arkeolojik eserler açısından daha da zenginleşti. Ayrıca 2017 yılında, George Washington Üniversitesi Tekstil Müzesi'nde bulunan Murat Megalli koleksiyonuna ait 18. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar olan döneme ait 69 Anadolu halısı ve dokuma örneği müzeye katılmıştır. Müzenin sürekli olarak yaptığı alımlar ve bu eserleri koruyarak sergileme konusundaki kararlılığı, onu Türkiye'deki çağdaş müzecilik uygulamalarında bir lider haline getirmiştir. 2023 yılında, müze, kültürel mirası koruma konusundaki olağanüstü katkılarından dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından "Özel Ödül" ile ödüllendirilmiştir.
Müze, ayrıca yaklaşık 8.700 basılı eser ve 640 yazma eserden oluşan özel bir kütüphaneye de sahiptir. Bu kütüphane, arkeoloji, etnografi ve sanat tarihi alanlarında araştırmalar yapanlar için önemli bir kaynaktır.